فونداسیون نواری پی
فهرست مطالب
فونداسیون نواری پی چیست و اجرای آن به چه صورتی است؟
فونداسیون در پی ساختمان چیست؟
آشنایی با دسته بندی‌های مختلف فونداسیون سازه
فونداسیون نواری پی چیست؟
چه زمانی می‌توان از فونداسیون نواری استفاده کرد؟
اجرای فونداسیون نواری
انواع روش‌های اجرای فونداسیون نواری
بررسی شرایط استفاده از فونداسیون نواری
فونداسیون نواری پی چیست و اجرای آن به چه صورتی است؟
همانطور که می‌دانید فونداسیون یکی از اصلی ترین و مهم ترین بخش‌های هر سازه است و اجرای درست آن از اهمیت بالایی برخوردار است. باید گفت که اجرای فونداسیون در سازه به روش‌های مختلفی امکان پذیر است. یکی از این روش‌ها فونداسیون نواری است. در ادامه‌ی این محتوا قصد داریم به بررسی چیستی فونداسیون نواری پی و نحوه‌ی اجرای آن بپردازیم.
فونداسیون در پی ساختمان چیست؟
برای اینکه بدانید فونداسیون نواری در پی سازه چگونه اجرا می‌شود بهتر است در ابتدا با مفهوم کلی فونداسیون در سازه آشنا شوید و سپس مفهوم فونداسیون نواری را ذکر می‌کنیم. فونداسیون یا پی بخشی و قسمتی از ساختمان است که اجزای مختلف سازه بر روی آن سوار می‌شوند. این بخش از سازه وظیفه‌ی تحمل بار و فشارهای وارد شده از سمت محیط بیرون و سایر بخش‌های ساختمان را دارد و بارها و نیروهای اضافی را به خاک منتقل می‌کند. در حقیقت این بخش وزن قسمت‌های فوقانی را تحمل می‌کند و از این طریق باعث جلوگیری از ریزش دیوار می‌شود.
باید به این موضوع دقت داشته باشید که فونداسیون قلب سازه است و با اجرای درست ان می‌توان بسیاری از مشکلات و معایب طرح اولیه را بر طرف کرد. زمینی که فونداسیون بر روی آن اجرا می‌شود باید خیلی سفت باشد تا ساختمان نشست نکند. به این زمین، بستر می‌گویند. نحوه طراحی و چگونگی توزیع بار توسط فونداسیون نواری یا حتی سایر انواع فونداسیون، با توجه به پارامترهایی مانند ظرفیت تحمل خاک برای حمل بار و درجه فرو نشست سازه، توسط مهندسان ساختمان تعیین می‌شود. یعنی با توجه به این موارد، تعیین می‌کنند که فونداسیون در چه زمینی و به چه صورتی اجرا شود.
توجه داشته باشید برای اجرا و انتخاب فونداسیون باید شرایط و معیارهای زمین خود را در نظر بگیرید تا در هنگام اجرای مراحل بعدی ساخت و ساز دچار مشکل نشوید. تنشی که بر خاک فشار می‌آورد، تعداد طبقات سازه، نوع سیستم سازه‌ای ( بتنی یا فلزی)، فاصله‌ی بین دو ستون در سازه و متراژ هر واحد از ساختمان ب هزینه‌های فونداسیون یا پی ریزی سازه و همینطور انتخاب بهترین نوع فونداسیون تاثیر زیادی می‌گذارد. با توجه به مزایایی که فونداسیون نواری پی دارد ترجیح دادیم که در این محتوا درباره آن بیشتر توضیح دهیم.
آشنایی با دسته بندی‌های مختلف فونداسیون سازه
اگر یک بار هم قصد ساخت و ساز خانه را داشته‌اید، حتما نام انواع فونداسیون مخصوصا فونداسیون نواری پی، به گوشتان خورده است. باید گفت که فونداسیون پی انواع مختلفی دارد که بسته به نوع سازه و هدف شما از ساخت و ساز متفاوت خواهد بود.
- فونداسیون پی از نوع کم عمق: توجه داشته باشید که می‌توان فونداسیون را به صورت سطحی نیز اجرا کرد. از این نوع پی ریزی زمانی استفاده می‌شود که بارهای وارد شده به سازه کم باشد و ظرفیت تحمل خاک بسیار بالا باشد. در این شرایط این بارها فشار زیادی را به سازه وارد نمی‌کنند.
- فونداسیون عمیق پی: زمان این نوع از فونداسیون اجرا می‌شود که توان باربری و تحمل بار خاک کم باشد یعنی بارها و نیروهای زیادی به سازه وارد شود. در این صورت باید این بارها را به لایه‌های زیرین و عمیق‌تر خاک انتقال داد.
در اینجا مهم ترین موضوعی که باید به آن توجه شود، انتخاب نوع فونداسیون مناسب با شرایط خاک و ظرفیت باربری آن است.
فونداسیون نواری پی چیست؟
در رابطه با چیستی فونداسیون نواری می‌توان گفت؛ عرض فونداسیون نواری با توان باربری خاک رابطه معکوس دارند. یعنی هرچه عرض فونداسیون بیشتر باشد، ظرفیت باربری خاک کمتر می‌شود.با در نظر گرفتن این مورد، باید گفت در حین اجرای فونداسیون هرچه ظرفیت باربری خاک بیشتر و بار سازه کم باشد ( سازه سبک باشد) باید با تشخیص متخصصان مربوطه، باید کمترین عرض را برای فونداسیون در نظر گرفت. با توجه به این مورد به راحتی می‌توان فونداسیون نواری پی را اجرا کرد. هدف اصلی برای اجرای فونداسیون نواری در سازه، مقاوم کردن ساختمان در برابر انواع تنش‌ها، زلزله، ارتعاشات و فرسایش و رانش زمین است. برای رسیدن به این اهداف، پی نواری در سازه را در جهت طول زمین پخش می‌کنند تا به تمام قسمت‌های خاک منتقل شود.
چه زمانی می‌توان از فونداسیون نواری استفاده کرد؟
همانطور که گفتیم، فونداسیون به روش‌های مختلفی اجرا می‌شود، که یکی از بهترین فونداسیون‌های سازه، نواری است. فونداسیون نواری در پی یکی از انواع فونداسیون‌های کم عمقی است که در سازه اجرا می‌شود. این نوع پی ریزی برای سازه هایی که اندازه ی کوچک تا متوسط دارند عملی می‌شوند. در حالت کلی باید گفت که برای هر نوع سازه‌ای می‌توان از فونداسیون نواری در پی استفاده کرد؛ اما برا حصول نتیجه‌ی بهتر توصیه می‌شود از این نوع فونداسیون برای سازه‌هایی با ارتفاع کم و متراژ کم استفاده شود.
بهتر است زمانی که می‌خواهید از فونداسیون نواری پی استفاده کنید، شرایط زمین کاملا پایدار باشد. مورد دیگری که در مورد این نوع پی ریزی باید گفت این است، در شرایطی که پایه‌های سازه به یکدیگر و همینطور به دیوارهایی که وظیفه‌ی حمل بار را دارند نزدیک باشند؛ از این نوع پی ریزی می‌توان استفاده کرد. برای ساخت منازل مسکونی و خانه‌های آپارتمانی از این نوع پی ریزی بیشتر استفاده می‌شود.
اجرای فونداسیون نواری
بعد از اینکه عملیات گودبرداری به پایان رسید باید نقشه‌ای که توسط طراح ارائه شده است؛ اجرا شود. با استفاده از مقیاس‌های موجود در نقشه جایگاه قرار گیری تیرها بر روی پی مشخص می‌شود. بعد از انجام این کار و قبل از اینکه نسبت به اجرای فونداسیون نواری اقدام شود، لازم است که قالب گیری سازه با استفاده از آجرها انجام شود. مزیت قالب گیری قبل از اجرای پی ریزی در این است که سرعت انجام کار در این شرایط بیشتر از قبل خواهد شد؛ علوه بری این، بهره گیری از این روش هزینه‌های ساخت و ساز و پی ریزی را تا حدود زیادی کاهش می‌دهد. این موارد از مزیت‌های اجرای فونداسیون نواری پی است.
برای اجرای فونداسیون نواری نیاز است که سطح زمین را با استفاده از بتن مگر با ضخامتی به اندازه‌ی 10 تا 15 سانتی متر صاف کرده و آماده برای پی ریزی می‌شود. استفاده از بتن مگر بر روی زمین به این صورت است که بعد از گودبرداری؛ کارگران این نوع بتن رو با استفاده از سطل‌هایی خاص بر روی زمین می‌ریزند و تا خشک شدن آن عملیات ساخت و ساز متوقف می‌شود. بعد از خشک شدن بتن، نوبت به اجرای آرماتورها می‌رسد.
میلگردها در قسمت‌های طولی و عرضی سازه با توجه به نقشه اجرا می‌شوند. توجه داشته باشید که انتهای این میلگردها باید دارای نوعی خمیدگی به اندازه‌ی 90 درجه باشد. در این نوع فونداسیون طول میلگردها باید 12 متر باشد. توجه داشته باشید اگر برای سازه‌ای نیاز به استفاده از میلگرد با طول بیشتر از 12 متر باشد باید به اورلب کردن آرماتورها روی آورد. نکته مهم در هنگام اجرای فونداسیون نواری پی این است که همه‌ی آرماتورهای طولی و عرضی به کار رفته در سازه باید با استفاده از سیم مفتول در جای خود سفت شوند.
انواع روش‌های اجرای فونداسیون نواری
در مرحله اول از اجرای فونداسیون نواری برای سازه نیاز است که از پایه‌ای به نام پای نواری استفاده کرد. بهره گیری از این پایه از لحاظ اقتصادی مقرون به صرفه تر از سایر پایه‌های موجود برای پی ریزی است. اگر شرایط زمین مساعد و آماده‌ی پی ریزی باشد از این پایه می‌توان استفاده کرد. در ادامه به روش‌های اجرای این نوع فونداسیون می‌پردازیم:
فونداسیون نواری از نوع یک طرفه
این مدل از اجرای پی و فونداسیون در سازه بار یکی از دیوارها و چند ستون را که در یک ردیف قرار دارند به زمین منتقل می‌کند. علاوه بر این مورد، تمام پی نواری به صورت دائمی و یکسان در یک جهت قرار می‌گیرد. دلیل نام گذاری این نوع فونداسیون نیز به همین علت است. باید گفت روش اجرای این نوع فونداسیون در پی سازه با انواع دیگر کاملا متفاوت خواهد بود.
فونداسیون نواری شبکه‌ای
به این نوع از پی ریزی در سازه، فونداسیون نواری دوطرفه یا شبکه ای می‌گویند. اگر فونداسیون در سازه به طور دو طرفه نسبت به یکدیگر در یک راستا قرار بگیرد، به آن فونداسیون شبکه ای گفته می‌شود. قالب بندی و نحوه‌ی اجرای این نوع فونداسیون باعث افزایش مقاومت سازه در برابر انواع تنش‌ها از جمله زلزله می‌شود. این مورد یکی از مزیت‌های اصلی فونداسیون نواری پی از نوع دو طرفه است. بهره گیری از این نوع فونداسیون از نشست زمین و شکست‌های احتمالی که در سازه ممکن است رخ دهد جلوگیری می‌کند. فونداسیون نواری دو طرفه در ایران و بسیاری از کشورها رواج چشم‌گیری دارد.
بررسی شرایط استفاده از فونداسیون نواری
- استفاده از این فونداسیون در سازه باعث عملکرد بهتر آرماتورها در برابر بلند شدگی و نشست در مقایسه با پی ریزی از نوع معمولی برای سازه است.
- پی نواری در برابر فرسایش خاک عملکرد بسیار بهتری نسبت به سایر انواع پی ریزیی در ساختمان دارد.
- در مکان‌هایی که تراز کف سازه‌ها از تراز آب‌های زیرزمینی پایین تر باشد از این نوع فونداسیون استفاده می‌شود.
- استفاده از پی و فونداسیون نواری در مناطق زلزله خیز انتخاب مناسب برای افزایش استحکام سازه است.
- در مناطقی که احتمال رانش یا حرکت صفحات زمین زیاد است، از فونداسیون نواری استفاده می‌شود.
- در زیر ستون‌های سازه و در دیوارهای کنار هم از اینه نوع فونداسیون استفاده می‌شود.
- در سازه های فلزی یا بتنی بعد از اینکه یک ردیف ستون اجرا شد برای استحکام بیشتر این بخش از ساختمان از فونداسیون نواری استفاده می‌کنند و سپس لایه‌های دیگر را بر روی آن ارجا می‌شود.