ریل فولادی چیست؟

فهرست مطلب:

• ریل چیست؟
• تاریخچه ریل فولادی
• انواع ریل فولادی و کاربرد های آن
• انواع ریل فولادی بر اساس وزن
• انواع ریل فولادی بر اساس استاندارد بین المللی
• انواع ریل فولادی بر اساس روش تولید
• انواع ریل فولادی بر اساس کاربرد
• ریل های راه آهن
• ریل های جرثقیلی
• ریل های معدنی
• کاربرد تیپ s  و uic 60
• اجزای ریل
• ریل های مهم
• ریل راه آهن
• ریل جرثقیل
• ریل شیار دار
• سوالات کاربردی

ریل چیست؟

ریل فولادی همان ریل راه آهن است که مهم ترین عضو اصلی خطوط راه آهن می باشد. ریل فولادی تماما از فولاد ساخته می شود. ریل ها در ابتدا از چوب ساخته می شدند و روی آن یک روکش آهنی کشیده می شد. با افزایش سرعت و سنگین شدن وزن قطار کم کم ریل های تمام فولادی به بازار آمدند. ریل راه آهن، وظیفه هدایت کردن واگن قطار را ه عهده دارد. رعایت تمام نکات تولید اعم از بهبود الزامات پایداری، طبقه بندی ریل ها و بهبود فرایند تولید برای ساخت ریلی محکم و دقیق بسیار مهم است. از ریل فولادی برای ساخت مسیر های جابه جایی قطار، ساخت تجهیزات ماشین های سنگین مانند جرثقیل، واگن های فشاردهنده در باتری کوره و تجهیزات جابه جایی مواد استفاده می شود. ریل فولادی به شکل یک ریل عمود بر طول آن می باشد. میزان استحکام ریل و سرعت محور با وزن ریل در واحد طول آن سنجیده می شود. وزن یک ریل بر اساس کیلوگرم بر متر  و پوند در هر یارد اندازه گیری می شود.

ریل فولادی عملکردی مشابه فولاد نرم سنتی  با مواد کم تر دارد و از فولاد با ساختار دانه ای بسیار متراکم ساخته می شود. نکته ای که حائز اهمیت است این است ریل فولادی بعد از گرم شدن و چرخاندن مجدد، حتی از شکل اصلی خود قوی تر می شود. زوایا فولاد ریلی، دارای حداقل استحکام تسلیم 50000 پاسکال و حداقل استحکام کششی 80000  پاسکال می باشد.

تاریخچه ریل فولادی

با شروع انقلاب اسلامی از سال 1760 تا 1840، از چوب بلوط ریل هایی با طول چند فوت ساخته و برای دوام بیشتر و کاهش اصطکاک روی آن تسمه ی چدنی نصب می شد. اما این ریل ها یک عیب اساسی داشتند به صورتی که بعد از مدتی تسمه های چدنی کنده و در کف واگن فرو می رفت.

به طور کلی اگر بخواهیم بگوییم ریل از کجا و چه زمانی متولد شد باید به قرن 16 میلادی برگردیم و اشاره به معدن کاران آلمان کنیم که برای اولین بار برای حمل ذغال سنگ از گاری هایی استفاده کردند که دارای چرخ های چوبی بوذ و ریل آنها نیز از چوب ساخته شده بود. این ریل ها به وسیله پین و شیار به یکدیگر متصل می شدند.

در ایران نیز راه آهن برای اولین بار در سال 1227 خورشیدی در دوره قاجار در مسیر رشت به بندر پیربازار و بندر انزلی تاسیس گردید. کم کم و بعد از گذشت سالها در سال  1261 شمسی، خطی به طول 8700 متر، میان تهران و شاه عبدالعظیم کشیده شد. شرکت راه آهن نیز فعالیت خود را از سال 1355 در زمینه تعمیر و نگه داری ناوگان حمل ریلی، خدمات راهبری قطارهای باری و حمل کالا آغاز کرده است.

انواع ریل فولادی و کاربرد های آن

برای دسته بندی ریل، راه های زیادی وجود دارد که باهم آن را مورد بررسی قرار خواهیم داد:

انواع ریل فولادی بر اساس وزن

ریل های فولادی بر اساس وزن به دسته های 75 کیلوگرمی، 60 کیلو گرمی، 43 کیلوگرمی، 38 کیلو گرمی، 50 کیلوگرمی، 24 کیلوگرمی و ... تقسیم بندی می شود.

در صورتی که وزن ریل بالا تر از 43 کیلوگرم باشد به آن سنگین وزن و در صورتی که وزن ریل پایین تر از 43 کیلوگرم باشد به آن ریل سبک می گویند. ریل راه آهن، نوع خاصی از ریل های فولادی می باشد که به آن ریل جرثقیل نیز می گویند.

انواع ریل فولادی بر اساس استاندارد بین المللی

ریل های فولادی با استاندارد های متفاوتی از جمله GB، JIS، BS، UIC، AREMA و ... تولید می شود. با تنوع استاندارد تولید ریل در کشورهای مختلف، در پروژه ها، از ریل های مختلفی با اندازه های متغییری استفاده می شود.

انواع ریل فولادی بر اساس روش تولید

همه ی ریل ها توسط فرایند ریخته گری و نورد گرم ساخته می شود. ریل های فولادی به دو دسته ریل های حرارتی و نورد گرم تقسیم می شود.

انواع ریل فولادی بر اساس کاربرد

ریل های فولادی بر اساس کاربرد خود به دسته های زیر تقسیم می شود:

ریل های راه آهن

ریلی است که برای قطار های شهری و بین شهری در تیپ های زیر استفاده می شود:

ریل های جرثقیلی

ریلی است که برای حرکت، جرثقیل های صنعتی استفاده می شود در تیپ های زیر استفاده می شود:

ریل های معدنی

ریلی است که در معدن مورد استفاده قرار می گیرد.

از بین تیپ های گفته شده تیپ R  وS  بیشترین مصرف را در راه آهن و معدن دارد. مقدار جرم ریل به ازای یک متر طول ریل و میزان تحمل و استحکام ریل توسط دو عدد کنار شناسه استاندارد ریل مشخص و اعلام می شود. لازم به ذکر است بیشترین استفاده دو تیپ اعلامی برای متروهای درون شهری و حمل و نقل برون شهری می باشد.

کاربرد تیپ s  و uic 60

تیپ uic 60: بیش ترین استفاده این ریل برای پروژه های راه آهن درون شهری سنگین و بیرون شهری سبک می باشد.

تیپ s54: توان تحمل 14 تن بار را دارد و بیشتر برای مترو های سبک مورد استفاده قرار می گیرد.

تیپ s49: توان تحمل 8 تا 10 تن را دارا می باشد. بیشترین استفاده این تیپ برای پروژه های قطار سبک می باشد.

اجزای ریل

ریل های مهم

ریل راه آهن

ریلی است فولادی با دو رشته موازی که به طور ثابت روی ریل بند ها قرار می گیرد. از این ریل برای گذر واگن استفاده می شود. برای ثابت نگه داشتن رشته های موازی ریل راه آهن از سنگ های ریز به اسم پاره سنگ استفاده می شود.

ریل شیار دار

ریلی است که برای زیرسازی برای نی کف پوش استفاده می شود. این ریل در سطح خود دارای شیارهایی است برای اتصال قطعات به یکدیگر و یا اتصال قطعات دیگر.

ریل جرثقیل

ریلی است که برای راهبری جرثقیل مناسب می باشد. به ریل جرثقیل، ریل طولی نیز می گویند.

سوالات کاربردی:

ریل چیست؟

ریل فولادی یک مقطع فولادی عریض با استقامت و استحکام بسیار بالا می باشد که برای خطوط راه آهن و تولید تجهیزت ماشین های سنگین مانند جرثقیل استفاده می شود

انواع ریل فولادی را بر اساس کاربرد آن کدام است؟

• ریل های جرثقیلی
• ریل های معدنی
• ریل های راه آهن

ریل راه آهن چیست؟

ریلی است فولادی با دو رشته موازی که به طور ثابت روی ریل بند ها قرار می گیرد. از این ریل برای گذر واگن استفاده می شود.